Planten van hier

Voor flora, fauna en mensen

Slanke sleutelbloem

(Primula elatior)

De Slanke sleutelbloem maakt deel uit van de Sleutelbloemfamilie (Primulaceae) die ruim 500 soorten omvat. Ze is een sierlijke meerjarige plant die relatief klein blijft: 15 tot 30 cm. In Nederland en België ben is ze een vrij zeldzame soort. Bekende wilde soortgenoten in Nederland zijn Gulden sleutelbloem (Primula veris) en Stengelloze sleutelbloem (Primula vulgaris). De veredelde primula’s in kleuren van roze tot paars, oranje en wit zijn meestal kweekvormen van de wilde stengelloze sleutelbloem.

Haar stralende bloemen zijn lichtgeel tot citroengeel van kleur en staan vaak naar één kant gericht. Ze geuren naar honing. De bloeitijd loopt van maart tot in mei, voor het uitlopen van het blad van bomen en struiken om zo te profiteren van direct zonlicht op de bodem. Haar rechtopstaande stengels zijn zacht behaard en bovenaan de stengels staan tien tot vijftien trompetvormige bloemen in een scherm bij elkaar. De bladeren van de Slanke sleutelbloem vertonen duidelijke nerven, de bladranden zijn getand en aan de onderkant is het blad grijsgroen door de lichte beharing. Haar bloemen bevatten nectar en stuifmeel en worden bestoven door bijen, waaronder soorten als de Gehoornde metselbij en Tweekleurige zandbij, hommels en dag- en nachtvlinders. Ze kan gemakkelijk met andere primulasoorten kruisen. Alleen vers zaad kiemt goed en jonge planten hebben een paar jaar nodig voordat ze goed gaan bloeien. Slanke sleutelbloem is de waardplant voor de Sleutelbloemvlinder (Hamearis lucina) en tal van Spanner- en Uilsoorten (Geometridae en Noctuidae). In 2025 verscheen in artikel over een onderzoek naar de genetische rijkdom van 33 populaties in Nederland.

Natuurlijke standplaatsen zijn vochtige, humeuze en enigszins voedselrijke bodems en halfschaduw. De botanische naam primula kan worden uitgelegd als een afgeleide van het Latijnse primo vere, in de betekenis ‘het vroege voorjaar’ of ‘aan het begin van de lente’, omdat ze tot de vroegst bloeiende plantensoorten in het voorjaar behoor. De naam kan eveneens worden verklaard als een verkleinwoord van het Latijnse primus, wat eerste betekent, ook met dezelfde verwijzing naar de vroege bloei. Haar soortaanduiding elatior betekent verheven en verwijst naar de slanke bloeistengel met haar sierlijke bloemen. Slank verwijst naar de slanke stengel van deze soort.

Primula werd van oudsher beschouwd als een kruid dat het hele menselijk gestel stimuleert. De bloemen van de Slanke sleutelbloem kunnen als smaakmaker en ter decoratie ook in jams of in een gemengde salade worden verwerkt. De smaak doet aan anijs denken.

In een (bos)tuin ben is ze bijvoorbeeld goed te combineren met inheemse soorten als Kruipend zenegroen, Grote muur, Maarts viooltje, Wilde akelei, Bosaardbei, Bosanemoon, Gewoon speenkruid en Lievevrouwebedstro. Het is belangrijk te voorkomen dat haar rozet (langdurig) wordt overschaduwd door de omringde vegetatie.

Nederlandse naam: Slanke sleutelbloem

Wetenschappelijke naam: Primula elatior

Familie: Sleutelbloem (Primulaceae)

Herkomst: oorspronkelijk inheems, wij kweken autochtone herkomst Rijk van Nijmegen

Status: niet bedreigd

Zeldzaamheid: zeldzaam

Bloeiperiode: maart tot mei

Bestuiving: bijen en vlinders

Kleur: geel, bloemen geuren honingachtig

Hoogte: 15 tot 30 cm

Licht: bij voorkeur (half)schaduw

Voedsel: bodem bij voorkeur matig voedselrijk, humeus, kalkhoudend, leem